Vào tháng 10 năm 2020, ông Hoàng người Trung Quốc, 54 tuổi bị đau bụng dai dẳng, có máu trong phân nên đã đến bệnh viện kiểm tra và được chẩn đoán bị ung thư ruột kết. Trong thời gian nằm viện, con gái ông Hoàng sau khi biết được các triệu chứng ung thư của bố liền nói với bác sĩ rằng, tháng trước mình cũng đại tiện ra máu. Sau đó, bác sĩ tiến hành kiểm tra cho cô và phát hiện có tế bào ung thư ở ruột kết.
Mặc dù 2 bố con cùng bị ung thư ruột kết, nhưng may mắn phát hiện sớm nên sau khi phẫu thuật và điều trị tích cực đã sớm khỏi bệnh. Mặc dù vậy 2 bố con vẫn còn sợ hãi và hỏi bác sĩ: “Bệnh ung thư này chẳng lẽ lại di truyền?”
Người bố bị ung thư ruột kết. (Ảnh minh họa)
Để trả lời vấn đề này, bác sĩ đã phân tích rằng, một số bệnh ung thư có gen di truyền. Các nghiên cứu cũng phát hiện ra các bệnh ung thư tập trung thành từng vùng hoặc từng gia đình. Hiện nay, ung thư di truyền gia đình chiếm khoảng 20%, chỉ có 5% đến 10% các khối u là di truyền. Trong số đó, ung thư ruột kết có nguy cơ di truyền.
Ung thư ruột kết di truyền theo 2 cách, thứ nhất là di truyền polyp đại tràng tiền ung thư, chiếm khoảng 1% đến 2%, thứ 2 là không phải đa polyp di truyền và gen sửa chữa axit nucleic của DNA. Nói một cách đơn giản, gen sinh ung thư được truyền trực tiếp cho thế hệ sau, chiếm khoảng 2% đến 7%.
Một số lượng lớn các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nếu trong gia đình có người mắc bệnh ung thư đại tràng, những người có quan hệ huyết thống như cha mẹ, con cái, anh chị em… có xác suất mắc ung thư đại tràng cao hơn đáng kể, gấp khoảng 2 đến 3 lần người bình thường.
Ngoài di truyền, những yếu tố này cũng dễ dẫn đến ung thư ruột kết
Ung thư đại tràng xảy ra dưới tác động của nhiều yếu tố gây ung thư, ngoài di truyền còn do thói quen ăn uống kém, lười vận động, uống rượu bia nhiều, mắc các bệnh nan y về đường ruột…
- Chế độ ăn giàu chất béo và protein cao
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chế độ ăn giàu chất béo và protein cao có thể ảnh hưởng đến chuyển hóa lipid trong ruột. Điều này dẫn đến thay đổi hệ vi khuẩn đường ruột, ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của niêm mạc ruột, thúc đẩy sản sinh chất gây ung thư.
- Ít vận động
Ngồi lâu, ít vận động khiến cho nhu động ruột chậm hơn, tiêu hóa và phân hủy chất béo, chất đạm ăn vào chậm hơn. Nó dẫn đến các chất chuyển hóa lưu lại trong ruột, liên tục kích thích niêm mạc đại tràng, gây ung thư đại tràng.
- Uống quá nhiều
Uống rượu bia có thể gây kích ứng đường tiêu hóa, lâu dần có thể gây tổn thương niêm mạc ruột, dẫn đến polyp. Đồng thời, rượu còn cản trở quá trình hấp thụ methionine và axit folic, làm tăng nguy cơ ung thư ruột kết.
- Bệnh đường ruột
Viêm ruột mãn tính và các bệnh về đường ruột như polyp, u tuyến, viêm loét đại tràng lan rộng trên 10 năm, nguy cơ mắc ung thư đại tràng sẽ cao hơn người bình thường. Tuy nhiên, điều cần lưu ý bệnh trĩ cực kỳ khó phát triển thành ung thư ruột kết. Ung thư đường ruột nói chung bắt đầu từ những polyp lành tính, phát triển chậm theo thời gian, cuối cùng thay đổi về số lượng, thúc đẩy thay đổi về chất và cuối cùng hình thành ung thư.
Dấu hiệu ung thư ruột kết
Ung thư ruột kết giai đoạn đầu không có triệu chứng cụ thể, các triệu chứng thường gặp là thay đổi thói quen đại tiện, phân khác thường nên hầu hết người bệnh không đặc biệt chú ý. Khi các triệu chứng bắt đầu gây sự chú ý, bệnh thường ở giai đoạn giữa hoặc cuối để đến bệnh viện kiểm tra, đã bỏ lỡ thời điểm điều trị tốt nhất.
Khi mắc bệnh ung thư ruột kết, cơ thể có thể có các triệu chứng sau:
- Thay đổi thói quen và đặc điểm đi tiêu
Tăng hoặc giảm tần suất đi tiêu, tiêu chảy và táo bón xen kẽ. Đặc điểm phân trở nên loãng hơn, phân có mủ và máu giống như bệnh kiết lỵ Máu trong phân do ung thư ruột kết rõ ràng là khác với máu trong phân do bệnh trĩ gây ra, nó có màu sẫm hơn và phần lớn là lẫn trong phân. Máu trong phân do bệnh trĩ gây ra thường có màu đỏ tươi, chảy ra sau khi phân được thải ra ngoài.
- Đau bụng
Biểu hiện cụ thể là đau liên tục hoặc đau âm ỉ, không biết chính xác vị trí cụ thể. Cơn đau bụng rõ hơn sau bữa ăn và phần lớn xuất hiện ở vùng bụng dưới bên phải, giống như đau ruột thừa mãn tính.
- Khối u ở bụng
Khoảng 50% bệnh nhân ung thư đại tràng sẽ sờ thấy khối ở bụng trong giai đoạn đầu. Khối này có kết cấu cứng và hình dạng bất thường, có thể di chuyển tự do theo ruột.
- Triệu chứng toàn thân
Các triệu chứng toàn thân như sốt nhẹ, mệt mỏi, sụt cân đột ngột, thiếu máu, phù nề.
Khi có các triệu chứng trên, bạn cần cảnh giác, đến bệnh viện khám tiêu hóa kịp thời, đồng thời thực hiện nội soi dạ dày, đại tràng trực tiếp để tìm ra nguyên nhân, không để tình trạng bệnh kéo dài.