Vô sịnh được đinh nghĩa hai vợ chồng cùng sống trong 1 năm trở lên, quan hệ thường xuyên mà không dùng biện pháp tránh thai nào mà vẫn không có con thì gọi là vô sinh
Theo Đông y, nguyên nhân bệnh khái quát có 2 phương diện: chủ yếu là tiên thiên, ngoài ra cũng có thể nguyên nhân do hậu thiên. Trong “thạch thất bí lục” có liệt kê 10 loại nguyên nhân: bào cung lạnh, tỳ vị hàn, đái mạch cấp, can khí uất, đàm khí thịnh, tướng hỏa vượng, thận thủy suy, bàng quang khí hóa bất hành, khí huyết hư, nhâm bệnh.
Trên cơ sở các nguyên nhân trên Đông Y hiện nay chia thành các nguyên nhân chủ yếu do: thận hư, can uất, đàm thấp, huyết ứ.
Bài thuốc điều trị vô sinh nữ
Vô sinh thể Thận hư
Phép trị: ích thận ôn dương, điều bổ sung nhâm
Bài thuốc:
Thục địa 20, thỏ ty tử 20, đỗ trọng 15, chích cam thảo 15, bạch truật 15, xuyên khung 15, đương quy 15, đan sâm 15, tử hà sa 15, lộc giác sương 15, nhân sâm 15, phục linh 15.
Vô sinh thận âm hư
Phép trị: ích thận tư âm
Bài thuốc: dưỡng tinh chủng ngọc thang gia vị
Đương quy 20, bạch thược 15, thục địa 20, sơn thù 20, nữ trinh tử 15, hạn liên thảo 15, thỏ ty tử 15, bổ cốt chỉ 15, lộc giác giao 15.
Nếu ngũ tâm phiền nhiệt thêm hoàng bá 15, hoàng cầm 15, địa cốt bì 15
Vô sinh thể can uất
Phép trị: sơ can giải uất, điều xung nhâm
Bài thuốc: tiêu giao tán gia giảm
Sài hồ 15, bạch thược 15, đương quy 15, bạch truật 15, hương phụ 15, dạ giao đằng 15, thanh bì 15, chích xuyên sơn giáp 15, vương bất lưu hành 15.
Vô sinh thể đàm thấp
Phép trị: kiện tỳ táo thấp, hóa đàm
Bài thuốc: khởi cung hoàn gia giảm
Chế bán hạ 15, thương truật 20, hương phụ 15, thần khúc 15, phục linh 15, trần bì 15, xuyên khung 10.
Nếu kinh nguyệt sau kỳ, lượng ít thêm đào nhân 15, hồng hoa 15
Vô sinh thể huyết ứ
Phép chữa: hoạt huyết trục ứ, điều xung nhâm
Bài thuốc: thiểu phúc trục ứ thang
Tiểu hồi hương 10, bào khương 15, huyền hồ 15, ngũ linh chi 25, một dược 15, bồ hoàng 15, nhục quế 10, xích thược 15.
Nếu bụng dưới đau cự án có thể thêm ô dược 15, bột tam thất 15